ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ;

Κι όμως… υπάρχει ανησυχία για την πορεία των τραπεζών. Αρκούσε ένα «φύσημα», δηλαδή ορισμένες χρηματιστηριακές συνεδρίες (και κυρίως αυτή της προηγούμενης Τετάρτης), προκειμένου να εκδηλωθεί αυτή η ανησυχία. Στην επίμαχη συνεδρίαση, σημειώθηκε ξεπούλημα των μετοχών των τραπεζών και απώλεια διψήφιου ποσοστού επί της αξίας τους.

Κι όμως… τι γίνεται λάθος; Η Ελλάδα εξήλθε από τα μνημονιακά προγράμματα στις 21 Αυγούστου, οι συζητήσεις για τη μη περικοπή των συντάξεων στον προϋπολογισμό του 2019 βρίσκονται σε εξέλιξη και είναι πιθανό να ευοδωθούν, με τους Ευρωπαίους να αναγνωρίζουν πως το μέτρο είναι περιττό για να πιάσει η χώρα τους στόχους και ο περιορισμός στις κεφαλαιακές κινήσεις (τα λεγόμενα capital controls) αποτελεί πλέον παρελθόν, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις συναλλαγές στο εσωτερικό.

Κι όμως… τις πταίει τότε; Οι τράπεζες, μήπως; Είναι αλήθεια πως το 50% περίπου του δανειακού μητρώου των ελληνικών τραπεζών αποτελείται από τα κόκκινα ή μη εξυπηρετούμενα δάνεια, με τη συνολική τους αξία να ανέρχεται στα 100 δισ. €, σύμφωνα με όσα ανέφεραν στις 20 Ιουλίου οι Financial Times. Ευκόλως εννοούμενο είναι πως οι Βρυξέλλες έχουν θέσει ως sine qua non προϋπόθεση τη δραστική μείωσή τους ίσως και μέχρι το 1/3 της συνολικής αξίας τους μέχρι το τέλος του 2019, χωρίς αυτό να έχει κλειδώσει ακόμη. Αυτό σε επίπεδο πολιτικής μεταφράζεται σε είσοδο με τις ευλογίες όλων των (συν)εμπλεκομένων πλευρών των ιδιωτικών funds, που έχουν ήδη «μυριστεί αίμα» και θεωρούν ως μια μεγάλη ευκαιρία την αγορά μεγάλων πακέτων κόκκινων δανείων σε πολύ καλές (για τα ίδια τα funds) τιμές. Τέτοια deals έχουν κλείσει και οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες, που βλέπουν φρέσκα κεφάλαια να έρχονται στα ταμεία τους, ξεπουλώντας περιουσιακά στοιχεία που κρίνονται ως επιζήμια για τις ίδιες.

Κι όμως... τι συμβαίνει, τη στιγμή που οι τράπεζες δεν παρεκκλίνουν από την κατευθυντήρια γραμμή των ευρωπαϊκών οργάνων; Τα stress tests δεν έχουν δείξει συμπτώματα κεφαλαιακής ανεπάρκειας (αν κι αυτό μπορεί να αλλάξει κυρίως όσο οι τράπεζες δεν επιτελούν το βασικό τους ρόλο, την ανακύκλωση του χρήματος ως βασικό εργαλείο για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης), γι’ αυτό και άλλωστε επετράπη η περαιτέρω χαλάρωση των capital controls, που μπορεί σε συνδυασμό με την έπειτα από περίπου μια δεκαετία πιθανή επίτευξη θετικών ρυθμών ανάπτυξης, να οδηγήσει στην αύξηση της εμπιστοσύνης των καταθετών και στην αύξηση των διαθέσιμων κεφαλαίων για τις τράπεζες, χωρίς να λαμβάνουν χρήματα, που θα πρέπει να αποπληρώσουν μαζί με υψηλούς τόκους (της τάξης του 1,55%) αργότερα, όπως συμβαίνει με το έσχατο καταφύγιο ρευστότητας, τον ELA.

Κι όμως… παρόλο που όλα βαίνουν καλώς, το μίνι κραχ αυτό συνέβη, παρασύροντας και το 10ετές ομόλογο στους δυσθεώρητους τόκους ύψους πάνω από 4%. Συνέβη, για να μας θυμίσει εμάς, τους διαβιούντες στο γαλατικό μας χωριό που δανειζόμαστε μέχρι σήμερα μέσω αιματηρών μεταρρυθμίσεων, χωρίς όμως αυτές τις διακυμάνσεις, πώς είναι η πραγματικότητα στην παγκόσμια οικονομία και πόσο ευαίσθητες είναι οι αγορές (και πάνω απ’ όλα οι κεφαλαιαγορές) στις εξελίξεις σε επίπεδο περιφέρειας ή «γειτονιάς», για να το πούμε με όρους μιας διαπλανητικής μεγαλούπολης. Η απόφαση της Ιταλίας να καταθέσει έναν προϋπολογισμό που αυξάνει το δημόσιο χρέος της χώρας, εμφανίζοντας τριπλάσιο έλλειμμα σε σχέση με ό,τι είχε συμφωνηθεί ανάμεσα στις Βρυξέλλες και την προηγούμενη κυβέρνηση στη Ρώμη (2,4% έναντι 0,8%), σε συνδυασμό με την αναμονή για τον καθορισμό των τελικών στόχων για τη μείωση των κόκκινων δανείων και για την οριστική απόφαση για το τι μέλλει γενέσθαι για τις συντάξεις δημιουργούν ένα έντονα ευμετάβλητο κλίμα, εύφορο για τις παντός είδους κερδοσκοπικές επιθέσεις, από τις οποίες ούτε η πανίσχυρη χρηματοπιστωτικά Αγγλία με τη λίρα της γλίτωσε κάποτε.

Αυτά έχει το καπιταλιστικό σύστημα ιδίως στον τομέα της χρηματιστηριακής αγοράς, μεγάλες ανόδους και μεγάλες πτώσεις. Αυτό το ξέραμε ή τουλάχιστον οφείλουμε να το ξέρουμε. Τώρα το μάθαμε, ή θα φτάσουμε σε νέα κεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσα από το εισόδημα των μικρομεσαίων και μέσα από πλειστηριασμούς; Οι απαντήσεις αναμένονται…

Με πληροφορίες από:
•    Financial Times (Martin Arnold, 20 July 2018, “KKR strikes its second Greek non-performing loan deal”)
•    Newsbeast.gr (4/10/2018, «Γιατί κατέρρευσαν οι τράπεζες στο Χρηματιστήριο Αθηνών»)
•    Zougla.gr (4/10/2018, «Ιταλία, η “επόμενη Ελλάδα”;»)