ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 2019: 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

1933, Γερμανία

Καίγεται το 1933 το γερμανικό κοινοβούλιο (Ράιχσταγκ). Πρόκειται για την ενέργεια, που επέτρεψε στον τότε καγκελάριο, Αδόλφο Χίτλερ να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να εγκαθιδρύσει το καθεστώς του. Ο Χίτλερ ήταν ήδη καγκελάριος από τις 30 Ιανουαρίου, ωστόσο ως επικεφαλής ενός ακροδεξιού συνασπισμού, κάτι που δεν του αρκούσε, για να θέσει σε εφαρμογή τα σχέδιά του. Έτσι, είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις 5 Μαρτίου, άλλη μία εκλογική διαδικασία για την ασταθή Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Το πολιτικό σκηνικό έμοιαζε περιπεπλεγμένο, και όντως ήταν: το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα είχε σχεδόν διπλασιάσει τα ποσοστά του μέσα σε μία τριετία (από 18,3% σε 33% τον Ιανουάριο, με τους ναζιστές επικεφαλής ενός συνασπισμού κομμάτων), ωστόσο υπήρχαν και άλλες πολιτικές δυνάμεις με εκλογική επιρροή, όπως οι Σοσιαλδημοκράτες (το μοναδικό κόμμα με υψηλότερο ποσοστό το 1930 από το κόμμα του Χίτλερ) και φυσικά οι Κομμουνιστές, που είχαν συγκεντρώσει το 17% των ψήφων στις εκλογές του Ιανουαρίου 1933, κερδίζοντας με τη σειρά τους μέρος της λαϊκής δυσαρέσκειας για τα ακραία επίπεδα ανεργίας – περί το 30% - και φτώχειας.

Ο Χίτλερ, αξιοποιώντας τη θέση του καγκελαρίου, είχε αλώσει τους μηχανισμούς ασφαλείας, με τον υπουργό Εσωτερικών του, τον Χέρμαν Γκέρινγκ, να διορίζει 50.000 μέλη του κόμματος ως βοηθητικό αστυνομικό προσωπικό. Είχαν, δε, ήδη πραγματοποιήσει μια έφοδο στο αρχηγείο του Κομμουνιστικού Κόμματος, όπου υποτίθεται πως βρέθηκαν αποδείξεις για εξέγερση και για σχέδια των Κομμουνιστών να επιτεθούν σε δημόσια κτήρια. Υπό τις συνθήκες αυτές, ακούγονται γυαλιά να θρυμματίζονται και σύντομα η Βουλή είχε τυλιχτεί στις φλόγες. Αυτή ήταν η ευκαιρία που ανέμενε ο Χίτλερ, λέγοντας στον άνθρωπο που τον βοήθησε να τεθεί επικεφαλής της κυβέρνησης, τον πρώην καγκελάριο Φον Πάπεν: «Αν αυτή η φωτιά είναι, όπως πιστεύω, έργο των κομμουνιστών, τότε πρέπει να συνθλίψουμε αυτά τα δολοφονικά ζιζάνια με σιδερένια πυγμή».

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ήταν μάλλον αναμενόμενες: ο πρόεδρος Χίντενμπουργκ ενεργοποίησε το άρθρο 48 «Για την Προστασία του Λαού και του Κράτους». Πρόκειται για την παραχώρηση έκτακτων εξουσιών (τις οποίες διέθετε μέχρι τη θέση σε ισχύ του εν λόγω άρθρου μονάχα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας) στον καγκελάριο, ο οποίος γίνεται ο απόλυτος κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, νομοθετώντας κατά το δομούν, χωρίς να χρειάζεται την έγκριση της Βουλής. Η ναζιστική δικτατορία ξεκινούσε πάραυτα: θεσπίστηκε από το ίδιο διάταγμα της ενεργοποίησης των έκτακτων εξουσιών η πλήρης αναστολή της ελευθερίας λόγου, τύπου, συγκεντρώσεων, διαδηλώσεων, ενώ μόνο το βράδυ της πυρκαγιάς στο Ράιχσταγκ 4.000 άνθρωποι συνελήφθησαν και υπέστησαν βασανιστήρια.

Οι εκλογές του Μαρτίου δεν είχαν καμία σημασία: ο Χίτλερ είχε στον απόλυτο έλεγχό του το Κοινοβούλιο, παρόλο που εξελέγησαν 81 κομμουνιστές βουλευτές. Τα έδρανά τους βέβαια θα παρέμεναν κενά, καθώς η δημόσια παρουσία τους σήμαινε και την υπογραφή της καταδίκης τους. Η αντιπολίτευση ήταν πλέον κτήμα του παρελθόντος: το Κομμουνιστικό Κόμμα τέθηκε ήδη από την επομένη των εκλογών εκτός νόμου, ενώ και τα υπόλοιπα κόμματα είχαν την ίδια μοίρα μέσα σε διάστημα λίγων μηνών. 
Όσον αφορά, τέλος, τον χειρισμό της υπόθεσης του εμπρησμού, οι αρχές συνέλαβαν το ίδιο βράδυ τον Ολλανδό οικοδόμο Βαν ντερ Λούμπε, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ολλανδίας, ο οποίος ομολόγησε τον εμπρησμό και καταδικάστηκε σε θάνατο (υπήρχαν και άλλοι 4 κατηγορούμενοι, οι οποίοι αθωώθηκαν λόγω απουσίας αποδεικτικών στοιχείων). Φυσικά, το ερώτημα για τον Βαν ντερ Λούμπε και αν λειτούργησε ουσιαστικά ως πιόνι των ναζιστών, διευκολύνοντας τις επιδιώξεις τους, ή όχι, μένει αναπάντητο. Όπως και να έχει, το γερμανικό κράτος τον απάλλαξε από τις κατηγορίες το 2008, 75 ολόκληρα χρόνια μετά την εκτέλεσή του.

1953, Αγγλία

Ξεκινούν το 1953 με πρωτοβουλία των ΗΠΑ στο Λονδίνο, η διάσκεψη για τη διευθέτηση του γερμανικού χρέους (προπολεμικού και πολεμικών επανορθώσεων), συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις της Δυτικής Γερμανίας. Μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν ήταν και η Ελλάδα. Οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς, με το δημόσιο χρέος της Δυτικής Γερμανίας να «κουρεύεται» κατά 60% και η αποπληρωμή θα γινόταν σε μάρκα σε βάθος 30ετίας. Στη συμφωνία μπήκε και μια ρήτρα ανάπτυξης, που προέβλεπε πως η αποπληρωμή θα γινόταν, μόνο εφόσον η χώρα είχε εμπορικό πλεόνασμα και θα αποτελούσε ποσοστό μέχρι 3% από τα έσοδα της Δυτικής Γερμανίας από τις εξαγωγές.

Η συμφωνία αυτή, μαζί με το Σχέδιο Μάρσαλ, ανόρθωσαν γρήγορα την γερμανική οικονομία, η οποία είχε καταστεί πρωταγωνίστρια στη γηραιά ήπειρο μέσα στην πρώτη περίπου 20ετία μετά το τέλος του πολέμου. Έτσι, η εξόφληση του χρέους δεν ήταν κάτι δύσκολο, με την τελευταία δόση να αποπληρώνεται τον Οκτώβριο του 2010.

1966, Ελλάδα

Εκπέμπει για πρώτη φορά μια μέρα σαν σήμερα, το 1966, η Τηλεόραση Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ, μετέπειτα ΥΕΝΕΔ), με πρόγραμμα το οποίο ξεκινούσε στις 19.00 και τελείωνε στις 21.10.
 

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Σπύρος Σερμπέτης-Παππάς, για το ANT1 MediaLab