ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 2019: 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

1770, Ελλάδα

Ο Θεόδωρος Ορλόφ φτάνει στη Μάνη το 1770, με στόχο να ξεσηκώσει τους κατοίκους της περιοχής για να εξεγερθούν εναντίον των Τούρκων. Πρόκειται για την εξέγερση που έμεινε γνωστή ως Ορλοφικά και αφορούσε τη ρωσική επέμβαση στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, σε μια προσπάθεια να ανοίξει ένα μέτωπο, εσωτερικής φύσης, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, παράλληλα με τον ρωσοτουρκικού πόλεμο του 1768-74. Έτσι, τα αδέρφια Ορλόφ ήρθαν στην Ελλάδα, σημειώνοντας ορισμένες επιτυχίες: η εξέγερση στη Μάνη (απ’όπου και ξεκίνησε η συγκεκριμένη προσπάθεια αποτίναξης του τουρκικού ζυγού) οδήγησε στην απελευθέρωση της Λακωνίας, γεγονός που άναψε τη σπίθα και σε άλλες περιοχές, όπως την υπόλοιπη Πελοπόννησο, την Κρήτη και την Ήπειρο.

Η συνέχεια, όμως, δεν ήταν ανάλογη, αφού η προσπάθεια κατάληψης της Τριπολιτσάς (από μια λεγεώνα 8000 Ελλήνων και 50 Ρώσων) δεν στέφθηκε από επιτυχία. Συγκεκριμένα, ένα σώμα 1000 Τουρκαλβανών έσπασε τον κλοιό στον Ισθμό και ενίσχυσε την οθωμανική φρουρά της πόλης. Η σύγκρουση που τερμάτισε ουσιαστικά την εξέγερση έγινε στα Τρίκορφα, στις 29 Μαρτίου, όπου και μέσα σε μισή ώρα, η ήττα του ελληνικού σώματος ήταν συντριπτική. Αυτό που ακολούθησε ήταν μια ανηλεής σφαγή, με θύματα 3.000 Έλληνες, και η αποχώρηση των Ρώσων από την Πελοπόννησο.

1943, Ελλάδα

Χιλιάδες κόσμου θα πει το ύστατο χαίρε στον Κωστή Παλαμά, ο οποίος κηδεύεται το 1943 στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, σε μια τελετή που ουσιαστικά καταλήγει σε μια από τις πιο σημαντικές πράξεις ενάντια στην Κατοχή. Δεν άργησαν άλλωστε, μετά και από τη φλογερή απαγγελία ποιημάτων προς τιμήν του ποιητή, να ακουστούν και οι πρώτες ιαχές: Ζήτω η ελευθερία του πνεύματος και Ζήτω η ελευθερία, γεγονός που αποδεικνύει για άλλη μια φορά τον άρρηκτο δεσμό που έχει (ή οφείλει να έχει) ο κόσμος της διανόησης με την ελευθερία. Το ποίημα του Σικελιανού, με τη μορφή ενός συγκλονιστικού επικηδείου λόγου, είναι χαρακτηριστικό και αξίζει να παρατεθεί:
 

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένα βουνό
με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο κι ως την Όσσα,
κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,
ποιόν κλεί, τι κι αν το πεί η δικιά μου γλώσσα;

Μα εσύ Λαέ, που τη φτωχή σου τη μιλιά,
Ήρωας την πήρε και την ύψωσε ως τ' αστέρια,
μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά
της τέλειας δόξας του, ανασήκωσ' τον στα χέρια

γιγάντιο φλάμπουρο κι απάνω από μας
που τον υμνούμε με καρδιά αναμμένη,
πες μ' ένα μόνο ανασασμόν: "Ο Παλαμάς
ν' αντιβογκήσει τ' όνομά του η οικουμένη!

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένας λαός,
σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει...
κι ακέριος φλέγεται ως με τ' άδυτο ο Ναός,
κι από ψηλά νεφέλη Δόξας τονε σκέπει.

Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός
της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα
Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός
την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα,

που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά
στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη,
τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο
με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει.

Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα...
Βόγκα Παιάνα ! Οι σημαίες οι φοβερές
της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα!

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Σπύρος Σερμπέτης-Παππάς, για το ANT1 MediaLab