ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 2019: 18 ΜΑΡΤΙΟΥ

1921, ΕΣΣΔ

Καταστέλλεται η εξέγερση των ναυτών της Κροστάνδης, η πρώτη και τελευταία μαζική πράξη αμφισβήτησης της κομμουνιστικής ηγεσίας στη χώρα, μέχρι και το 1991 και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Κροστάνδη, η πόλη που χτίστηκε επί του νησιού Κότλιν, αποτελεί το σπουδαιότερο λιμάνι της Αγίας Πετρούπολης και ελέγχει, λόγω της καίριας θέσης του, την θαλάσσια συγκοινωνία μεταξύ της Βαλτικής και της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί ήταν που οι ναύτες των πολεμικών πλοίων «Πετροπαβλόφσκ» και «Σεβαστοπόλ» αποφάσισαν να προβάλουν αντίσταση στον Λένιν και την πολύ κακή κατάσταση της οικονομίας της χώρας.

Το βιοτικό επίπεδο έβαινε δραματικά επί τα χείρω, λίγο καιρό μετά το τέλος του καταστροφικού εμφυλίου πολέμου, από τον οποίο νικητές είχαν εξέλθει οι Κόκκινοι: η βιομηχανική παραγωγή είχε απωλέσει το 20% του παραγόμενου προϊόντος, εν συγκρίσει με το 1914 και την είσοδο της τσαρικής Ρωσίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις το 1921 αντιστοιχούσαν σε ποσοστό κατά 38% χαμηλότερο σε σχέση με την προεπαναστατική περίοδο. Ο πληθωρισμός ήταν στα ύψη και ήταν δύσκολα διαχειρίσιμος. Απόρροια όλων αυτών ήταν οι αναταραχές και οι συγκρούσεις, τόσο στην ύπαιθρο, όσο και στις μεγάλες πόλεις.

Οι ναύτες της Κροστάνδης, λοιπόν, αποφασίζουν να εξεγερθούν. Αφού συντάσσουν ένα κείμενο 15 θέσεων, όπου ζητούν μεταξύ άλλων περισσότερες πολιτικές ελευθερίες, τον τερματισμό του πολεμικού κομμουνισμού και τον περιορισμό των μέτρων εναντίον της μικρής ατομικής ιδιοκτησίας, οι ναύτες σκληραίνουν τη στάση τους, συλλαμβάνοντας τους δύο εκπροσώπους των μπολσεβίκων, που συμμετείχαν και αυτοί στις διαδικασίες και προσπαθούσαν να τις αποτρέψουν. Ταυτόχρονα, μια δύναμη 10.000 ανδρών σχηματίζεται, με επικεφαλής τον μηχανικό πλοίων Στέπαν Πετριτσένκο.

Η Μόσχα γρήγορα αποφασίζει πως απαιτείται δυναμική απάντηση, έτσι με εντολή του αρχηγού του Κόκκινου Στρατού, Λέοντος Τρότσκι, αποστέλλεται στην Κροστάνδη δύναμη 50.000 ανδρών υπό τον στρατάρχη Μιχαήλ Τουχατσέφσκι. Το καθεστώς ευνοείται από το κλίμα, καθώς η παγωμένη θάλασσα επιτρέπει στους στρατιώτες του Τουχατσέφσκι να κινηθούν επί του πάγου ως στρατός ξηράς. Έτσι, η ναυτική υπεροχή των εξεγερμένων ήταν άχρηστη. Πολλοί ναύτες εκτελέστηκαν αμέσως ή κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Σιβηρία, οι περισσότεροι ωστόσο διέφυγαν στη Φινλανδία. Αυτή η εξέγερση είναι που θορυβεί τον Λένιν και εξαγγέλλει τη Νέα Οικονομική Πολιτική, με την οποία η στήλη έχει καταπιαστεί εδώ.

1936, Παρίσι

Πεθαίνει από εγκεφαλική συμφόρηση σε ηλικία 72 ετών ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο μεγαλύτερος ίσως πολιτικός της νεότερης Ελλάδας. Ο κυβερνήτης που προχώρησε σε ένα εκτεταμένο μεταρρυθμιστικό έργο κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησής του και ο οποίος οδήγησε τη χώρα στην εδαφική επέκταση μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, ο βασικός πρωταγωνιστής (μαζί με τον βασιλιά Κωνσταντίνο) του Εθνικού Διχασμού και εκείνος, ωστόσο, που ενέταξε την Ελλάδα στο στρατόπεδο των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ανοίγοντας τον δρόμο για την υλοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, για την «Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών». Ο πολιτικός, λοιπόν, που κλήθηκε να διαχειριστεί την ήττα στη Μικρασιατική Εκστρατεία, υπογράφοντας τη Συνθήκη της Λωζάννης και ανέλαβε εκ νέου τη διακυβέρνηση το 1928 σε χρόνια δύσκολα, λόγω και του κραχ του 1929. Ο πολιτικός που λατρεύτηκε και μισήθηκε όσο λίγοι, έφυγε από τη χώρα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα οπαδών του εναντίον της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος και έμελλε να φύγει από τη χώρα, για να αφήσει στη Γαλλία την τελευταία του πνοή. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Κρήτη κατευθείαν, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν επεισόδια στην Αθήνα και ετάφη στο Ακρωτήρι Χανίων.

1962, Γαλλία

Η Γαλλία και η Αλγερία αποφασίζουν να τερματίσουν τις μεταξύ τους εχθροπραξίες, με την υπογραφή της συνθήκης του Εβιάν. Έτσι, λήγει ο επταετής Αλγερινός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, που στοίχισε τη ζωή σε 350.000 ανθρώπους.

1996, Ελλάδα

Πεθαίνει σε ηλικία 85 ετών ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης, ή Οδυσσέας Ελύτης, όπως είναι γνωστότερος. Πρόκειται για έναν από τους επιφανέστερους (και τελευταίους χρονικά) εκπροσώπους της γενιάς του ’30 και τον ποιητή που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, φέρνοντας μαζί με τον Γιώργο Σεφέρη την ελληνική ποίηση στο υψηλότερο επίπεδο. Ξεχωρίζει ο λυρισμός στα ποιήματά του και η αναφορά του σε πράγματα και τόπια γνήσια ελληνικά, με αποκορύφωμα του έργου του να είναι σαφώς το Άξιον Εστί, που η Σουηδική Ακαδημία το αναγνώρισε ως ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα του 20ου αιώνα και το οποίο χάρη στη μελοποίηση του Μίκη Θεοδωράκη έγινε κτήμα συλλήβδην του ελληνικού λαού. 

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Σπύρος Σερμπέτης-Παππάς, για το ANT1 MediaLab