ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 2019: 25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

1915, Τουρκία

15.000 Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί αποβιβάζονται στην Καλλίπολη, μετά από εντολές Άγγλων αξιωματικών. Στόχος ήταν να καταλάβουν τα Στενά των Δαρδανελίων, για να ανοίξει ο δρόμος στους Ρώσους (σύμμαχοι στην Αντάντ), προκειμένου να ανοιχτούν στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Αυτή ήταν η πρώτη επιχείρηση της Αυστραλιανής Αυτοκρατορικής Δύναμης, της δύναμης που έστειλαν οι Αυστραλοί στην Ευρώπη για να λάβει μέρος στον πόλεμο, ως μέλος της βρετανικής κοινοπολιτείας.

Μετά από μια σύντομη εκπαίδευση, τριών μηνών, στην Αίγυπτο, τα άπειρα αυτά στρατιωτικά σώματα αποβιβάζονται στη Λήμνο, καθώς είχαν λάβει τη σχετική εντολή για την Καλλίπολη. Ήταν η πρώτη φορά που Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί έρχονταν στην Ελλάδα και σε επαφή με τους Έλληνες. Τελικά, η επιχείρηση ξεκίνησε μια μέρα σαν σήμερα και διήρκεσε μέχρι τον Ιανουάριο του 1916. Η αποτυχία ήταν οικτρή: μόνο το πρωινό της πρώτης ημέρας, 2.000 Αυστραλοί έπεσαν νεκροί στο πεδίο της μάχης, αφού οι Τούρκοι είχαν στήσει ενέδρα στις ακτές της Καλλίπολης και τους αποδεκάτισαν. Άλλοι 11.000 έχασαν τη ζωή τους στους επόμενους μήνες, ωστόσο αυτό που προσέφερε το αίμα στην Αυστραλία ήταν κάτι πολύ συγκεκριμένο: προσέφερε συνοχή και έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία ενός Αυστραλιανού έθνους.

1953, Αγγλία

Οι Φράνσις Κρικ και Τζέιμς Γουάτσον δημοσιεύουν την εργασία τους για τη χημική δομή του DNA. Θεωρείται ως η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 20ου αιώνα και για αυτό οι φύλο επιστήμονες τιμήθηκαν με το Νόμπελ το 1962.

1974, Πορτογαλία

Μετά από 48 χρόνια δικτατορίας, επανέρχεται στην Πορτογαλία η δημοκρατία, μετά από στρατιωτικό κίνημα αριστερών αξιωματικών. Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων οδηγεί στον τερματισμό ενός καθεστώτος που είχε εγκαθιδρυθεί από το 1926 και στο οποίο κυριάρχησε για 36 χρόνια (από το 1932 ως το 1968) ο καθηγητής Οικονομικών, Σαλαζάρ, και τον διαδέχθηκε για τα τελευταία 6 χρόνια ο καθηγητής Νομικής, Καετάνο.

Η Πορτογαλία βρισκόταν σε δεινή οικονομική θέση, με το φορτίο της διατήρησης αποικιών να είναι τεράστιο για τον προϋπολογισμό. Έτσι, χαμηλόβαθμοι αξιωματικοί, που είναι δυσαρεστημένοι τόσο με την ευρύτερη κατάσταση, όσο και με τις προοπτικές τους, αποφασίζουν να κινηθούν, με σκοπό να καταλύσουν το κυρίαρχο φασιστικό καθεστώς, μέσα από το «Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων».

Το κίνημα πέτυχε γρήγορα τον σκοπό του, με χιλιάδες πολίτες να κατεβαίνουν στους δρόμους της Λισσαβώνας και να καλούν τους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους, βάζοντας στις κάννες των όπλων ένα κόκκινο γαρύφαλλο. Ο δικτάτορας Καετάνο εγκατέλειψε τη χώρα το απόγευμα εκείνης της ημέρας για τη Βραζιλία και δεν επέστρεψε ποτέ. Την εξουσία ανέλαβε για δύο χρόνια η «Χούντα Εθνικής Σωτηρίας» και στο εσωτερικό της, η μάχη για την επικράτηση μεταξύ αριστερών και δεξιών αξιωματικών μαινόταν. Τελικά, οι μετριοπαθείς οδήγησε στις εκλογές του 1976, τις πρώτες πολυκομματικής στη χώρα και στη ψήφιση ενός δημοκρατικού Συντάγματος. Παράλληλα, η Επανάσταση των Γαρυφάλλων οδήγησε στη διάλυση της αποικιοκρατικής αυτοκρατορίας της Πορτογαλίας, ενώ προκάλεσε το – κατά Σάμουελ Χάντινγκτον – «τρίτο κύμα εκδημοκρατισμού», που οδήγησε την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Λατινική Αμερική στον εκδημοκρατισμό.

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Σπύρος Σερμπέτης-Παππάς, για το ANT1 MediaLab